We spreken van acne als poriën met talg, bacteriën en vetzuren verstopt zijn. Deze talgophopingen veroorzaken ontstekingen in de omliggende huid: er ontstaan rode bultjes, puistjes en onderhuidse ontstekingen. Acne komt vooral voor in het gezicht, op de borst en op de rug.

Symptomen/diagnose

Acne komt meestal voor in het gezicht, op de rug en op de borst. Met name op het behaarde hoofd, het voorhoofd, de neus en de kin (de T-zone) zijn extra veel actieve talgklieren aanwezig die dit kunnen veroorzaken.

Vaak heeft acne verschillende verschijningsvormen; naast mee-eters (comedonen) zien we ook rode bultjes (papels), puistjes (pustels) en/of onderhuidse ontstekingen (noduli en cysten), in wisselende combinaties en in meer of minder ernstige mate.

Soorten acne

De meest voorkomende soorten acne in de praktijk van de huidtherapeut zijn:

Acne vulgaris: dit is de medische term voor jeugdpuistjes ( ‘vulgaris’ is Latijn voor ‘gewoon’). Deze type komt het meeste voor. Bij deze vorm zien we: comedonen, puistjes, rode bultjes en/of ontstekingen.

Acne conglobata: bij dit type zijn de talgklieren zeer heftig ontstoken, met name op de rug, schouders en borst. Dit leidt tot dikke, rode en pijnlijke bobbels (infiltraten) en holtes die met pus gevuld zijn (abcessen). Vooral jonge mannen hebben een grote kans om deze vorm van acne te ontwikkelen die ook na hun 20e levensjaar nog actief blijft. Na genezing blijven vaak ontsierende littekens achter.

Acne fulminans: deze zeer heftige (en gelukkig zeldzame) type begint heel plotseling. De afwijkingen van de huid lijken erg op die van conglobata met het verschil dat de patiënt ziek is en last kan hebben van gewichtsverlies, gewrichts- en spierpijnen.

Acne infantum: wordt ook wel baby-acne genoemd en is eigenlijk een buitenbeentje in de ‘acne-familie’. Het komt vrij vaak voor dat pasgeboren baby’s kleine acne-puistjes in het gezicht krijgen onder invloed van hormonen zoals androsteron en testosteron. De verschijnselen zijn meestal mild en verdwijnen vanzelf.

Acne ectopica (hidradenitis suppurativa): is een chronische ontsteking van de haarzakjes. De ontstekingen komen vaak voor in de liezen en oksels. Deze vorm van acne ontstaat meestal na de puberteit en komt meer voor bij mensen die roken en overgewicht hebben.

Hoe ontstaat acne?

Op elke vierkante centimeter van onze huid bevinden zich ongeveer vijftien talgklieren. De talg die zij uitscheiden heeft een aantal belangrijke functies; het voorkomt vochtverlies uit de huid, het beschermt tegen bacteriën en schimmels en het houdt de huid soepel.

Vanaf de start van de puberteit worden – onder invloed van hormonen – de talgklieren in ons gezicht en op onze rug en borst groter. Ze produceren meer en dikkere talg (huidsmeer) dat zich ophoopt in de gang van de klier naar ons huidoppervlak, ook wel porie genoemd. De talgophopingen heten mee-eters of comedonen en zijn zwart (aan de oppervlakte) of wit (onderhuids) van kleur. In een mee-eter zit niet alleen talg, er zitten ook bacteriën (propionibacterium acnes) in die talg omzetten in vetzuren. De mee-eter drukt op de wanden van de nauwe porie en vindt vaak geen uitweg doordat dode huidcellen de uitgang van de porie vernauwen of blokkeren (verhoorning). Uiteindelijk scheurt de porie open en komen de talg, de bacteriën en de vetzuren uit de mee-eter in de huid eromheen terecht. Ze veroorzaken een ontsteking in de vorm van pukkels en puistjes of zelfs abcessen (met pus gevulde holtes).

Diverse factoren kunnen acne verergeren zoals hormonale processen, druk en wrijving op de huid, chemische stoffen en erfelijke eigenschappen. Ook geneesmiddelen kunnen puistjes veroorzaken.

Vaak wordt acne in verband gebracht met roken, met een slechte hygiëne of overmatig zweten, met het eten van bepaalde ‘vette’ voedingsmiddelen of een vitaminetekort. Dit is echter nog nooit wetenschappelijk bewezen.

Wat zijn mogelijke complicaties?

Veel door acne geplaagde pubers en jonge volwassenen kampen met emotionele en psychosociale problemen. De ontsierende pukkels en puistjes veroorzaken gevoelens van schaamte en angst, minderwaardigheidscomplexen en depressies. Ook bij volwassenen blijkt deze aandoening van grote invloed op de kwaliteit van leven te zijn.

Wanneer acne niet meer actief aanwezig is, kunnen nog wel restverschijnselen zichtbaar zijn, zoals storende acnelittekens en pigmentvlekken (hyperpigmentaties).